KRÓTKA HISTORIA CHÓRU

PARAFII EWANGELICKO-AUGSBURSKIEJ W SKOCZOWIE

Śpiew i muzyka towarzyszą ludowi ewangelickiemu od pierwszych dni Reformacji zapoczątkowanej wystąpieniem Marcina Lutra w Wittenberdze w 1517 roku. Przy każdej parafii ewangelickiej był utworzony etat kantora, który miał na celu nie tylko grę na organach podczas nabożeństwa, ale także prowadzenie chórów i orkiestr, które nierzadko osiągały bardzo wysoki poziom artystyczny. Przykładem może być tutaj Jan Sebastian Bach, który jako kantor parafii św. Tomasza w Lipsku, potrafił stworzyć doskonały chór kościelny, znany w całej okolicy. Należy podkreślić, że miasto to było wtedy jednym z głównych ośrodków kultury w ówczesnych Niemczech. Historia oraz okoliczności powstania ewangelickiego chóru przy parafii św. Trójcy w Skoczowie osnute są jeszcze mgłą tajemnicy. Pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą z roku 1912 /[1] i wiążą się z przyjściem do pracy w skoczowskiej parafii, ks. Józefa Gabrysia z Drogomyśla. Następna, wzmianka pochodzi z roku 1916 i jest umieszczona w „Roczniku ewangelickim 1925”./[2] W owych latach była to jednak praca chórowa bardzo niesystematyczna. Wiązała się bardziej z potrzebą chwili, gdy kilka osób spotykało się, aby wyćwiczyć jakąś pieśń i zaśpiewać ją w konkretnej sytuacji, np. w Święta Bożego Narodzenia, Wielki Piątek czy tzw. „dożynki”- czyli Święto Żniw.

Jan Cieślar

Systematyczna praca rozpoczęła się po I wojnie światowej w roku 1919 i tę datę przyjmuje się jako datę powstania chóru kościelnego przy Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Trójcy w Skoczowie. Liczył on początkowo około 20 śpiewaków, a próby odbywały się nieregularnie po niedzielnych nabożeństwach. Była to jedyna okazja, aby zebrać wszystkich członków chóru na próbę. W tym czasie proboszczem Parafii był nadal ks. Józef Gabryś, wielki miłośnik śpiewu chóralnego, a pierwszym dyrygentem nauczyciel Jan Cieślar ze Skoczowa.

Od tej pory śpiew chórowy rozbrzmiewał w ewangelickim kościele przy okazji przeżywania wielu świąt i uroczystości. W każdą niedzielę grupa chórzystów zajmowała także miejsca obok organ, śpiewając sekwencje liturgiczne przeznaczone dla zboru.

Adam Podżorski

Drugim z kolei dyrygentem został  Adam Podżorny. Pod jego kierownictwem chór stale się rozrastał, przybywało wielu nowych członków i w roku 1930  liczył około 60 stałych śpiewaków. Był on najliczniejszym chórem ewangelickim w polskiej części Śląska Cieszyńskiego. Działał w ramach Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej. Była to bardzo owocna praca, a prezesem został  inż. Buzek, który był prawdopodobnie pierwszym prezesem skoczowskiego zespołu. Pod jego kierownictwem zarysował się wielki zapał dla śpiewu wśród młodzieży, a także duże przywiązanie do swojego Kościoła. Należy podkreślić, że młodzież chórowa podjęła się w tym okresie trudu zbiórki domowej na rzecz elektryfikacji kościoła oraz budynku parafialnego. Z zebranych funduszy wykonano instalację w obu obiektach, którą wykonał elektryk Kurcius /[3] ze Skoczowa. W roku 1930 odbył się także pierwszy zjazd chórów w Jaworzu, w którym chór skoczowski wziął udział. Odtąd skoczowski chór zawsze bierze udział w organizowanych zjazdach chórów. Oprócz śpiewu organizowano spotkania towarzyskie, wspólne wycieczki, urządzano dożynki z barwnym pochodem w Skoczowie, prowadzono kursy szycia i gotowania, przygotowywano paczki gwiazdkowe dla biednych dzieci. W roku 1937 razem z chórami z Ustronia i Goleszowa nagrano kilka pieśni dla Polskiego Radia w Katowicach.

W okresie przedwojennym chórem dyrygował Gustaw Wojnar, a w latach 1934-39  Józef Raszka, który zginął w obozie koncentracyjnym Mauthausen. Śpiew chóru zamilkł na lata hitlerowskiej okupacji, po czym już w 1945 r. , chór reaktywował działalność . Najpierw jako sekcja ZPME, a po jego rozwiązaniu w 1949 roku jako samodzielny pion pracy parafialnej.

Paweł Sztwiertnia

Pierwszym powojennym dyrygentem został  Paweł Sztwiertnia, który z wielkim zapałem odbudował jego poziom artystyczny. W roku 1948 urządzono na plebani salę chórową, gdzie odbywały się próby oraz inne uroczystości towarzyszące. Z protokołu sprawozdawczego zebrania Rady Parafialnej z 1951 roku wynika, że na terenie naszej parafii działały w tym okresie cztery chóry kościelne. Natomiast w 1954 roku jest wzmianka o istnieniu także oktetu męskiego i chóru żeńskiego.

Paweł Kisza

Następnym dyrygentem chóru był w latach 1966-1967  Paweł Kisza, a po nim pałeczkę przejął

Adolf Wentruba

   Adolf Wentruba – utalentowany muzyk,absolwent Szkoły Muzycznej. Opiekę duszpasterską nad chórem oficjalnie od 1969 roku powierzono ks. Andrzejowi Czyżowi.

Edward Plinta

Ósmym z kolei dyrygentem został Edward Plinta, który był wcześniej dyrygentem w Jaworzu. Po przeprowadzeniu się do Skoczowa podjął się dyrygowania naszym chórem. Pracował z chórem tylko 3 lata.

Jerzy Retka

Po nim dyrygenturę objął mgr Jerzy Retka. Pracował z chórem w latach 1973-1982. Na okres jego pracy przypadał rozwój chóru i podniesienie poziomu artystycznego. On to również doprowadził w Skoczowie w 1980 do powstania chóru męskiego. Tworzą go do dnia dzisiejszego członkowie chóru mieszanego. W latach 1972-1975 została wybudowana obok plebani na miejscu dawnego budynku gospodarczego nowy dom katechetyczny, przy wznoszeniu, którego wielki wkład mieli chórzyści. Oni również wiele godzin przepracowali społecznie przy generalnym remoncie naszego kościoła w latach 80-tych. Dyrygent Retka, obok talentu muzycznego posiadał również talent organizacyjny. Za jego kadencji dzięki staraniom opiekuna chóru nawiązane zostały liczne kontakty z parafiami w diasporze i z współwyznawcami w byłej NRD. Prezesami w tym czasie byli koledzy: Brunon Rusin oraz Gustaw Hojdysz.

Dyrygentem, który pracował z chórem od 1982 r. jest mgr Bolesław Noga – pierwszy dyrygent z wyższym wykształceniem muzycznym. Jest on synem ks. Jana Nogi proboszcza skoczowskiej parafii w latach 1959-1986. Wspomagali go prezesi: Roman Pszczółka i Leszek Hławiczka, a po nich w roku 1992 r. funkcję przejął i sprawuje nadal Władysław Walter Orawski. Okres ten charakteryzuje się dynamicznym rozwojem chóru. Wcześniejsze nawiązane kontakty z małymi parafiami, szczególnie na Mazurach są nadal kontynuowane. Dzięki staraniom proboszcza  ks. Andrzeja Czyża, który pełnił nieprzerwanie  funkcję  opiekuna chóru od 1969 do 2002 roku, nawiązano również kontakty ze współwyznawcami na Zachodzie Europy w wyniku, których chór miał okazję do licznych wyjazdów, gdzie mógł zaprezentować swój repertuar. Chór śpiewał podczas wielu koncertów w Niemczech,  Holandii, Austrii, Czechach, Słowacji, a ostatnio także i w Rumunii nawiązując w ten sposób bliższe znajomości z chórami i parafiami. W ramach rewizyty chór gościł niektóre z tych chórów oraz grupy parafialne u siebie. Na pierwszy tourne chór wyjechał w 1984 roku do Norymbergii, Landshut i Monachium, a po nim były następne. Za granicą jest szczególnie gorąco witany, gdy występuje w swych regionalnych cieszyńskich strojach ludowych. Oprócz repertuaru czysto religijnego chór posiada w programie również wiele pieśni ludowych. Śpiewa je w czasie oficjalnych wizyt u merów oraz burmistrzów miast, w których jest gościem, a także podczas okazjonalnych spotkań, stając się dobrym ambasadorem naszego kraju. W 1993 roku chór zaadoptował i wyposażył dla swoich potrzeb salę z zapleczem kuchennym w budynku dawnej szkoły ewangelickiej obok kościoła. W sali  znajduje się szereg zdjęć, dyplomów, pucharów itp., które są dokumentacją działalności chóru na przestrzeni ubiegłych lat. Prowadzona jest także kronika chórowa, w której odnotowuje się ważniejsze wydarzenia z działalności. Obecnie kronika składa się z sześć tomów. Chór posiada również dobre kontakty ekumeniczne z kilkoma chórami katolickimi oraz chórem adwentystów w Skoczowie. Chór śpiewał także w dniu 22 maja 1995 r. podczas pamiętnej ekumenicznej modlitwy z papieżem Janem Pawłem II w ewangelickim kościele Św. Trójcy w Skoczowie.  W oczekiwaniu na jego przybycie chór dał godzinny koncert, który był transmitowany przez radio oraz telewizje polskie i zagraniczne. Na prośbę zaśpiewano również  znaną w szczególności na Cieszyńskiej Ziemi, a lubianą przez Papieża  pieśń „Ojcowski dom”.

Oprócz chóru mieszanego od 1980 roku działa założony przez mgr. Jerzego Retkę chór męski. Więcej na temat chóru męskiego można przeczytać TUTAJ.  Piętnaście lat później pastorowa Aniela Czyż założyła chór żeński, który prowadziła do czerwca 2002 roku.Więcej na temat historii chóru żeńskiego można przeczytać TUTAJ.

Wszystkie chóry: mieszany, męski oraz żeński współtworzyły płyty wydane przez ewangelicki chór „Gloria”: 1992 „Ojcze Nasz”, 1994 „Ojcze Wysłuchaj”, 1998  „Ojcze Błogosław” (później w wersji CD),  oraz 1999 „Ojcze Prowadź” (także w wersji CD). Najnowsza płyta „Do Ciebie Boże” ukaże się w sierpniu 2009 roku z okazji jubileuszu 90-lecia chóru „Gloria”.

W 2007 roku chór został wyróżniony Złotą Odznaką Honorową „Za Zasługi Dla Województwa Śląskiego”. Oprócz śpiewania chórzyści często organizują wycieczki, spotkania, imprezy etc. Wspólny śpiew przyciąga do pracy w chórze tych, którzy chcą służyć Bogu i jego Kościołowi. Staramy się kontynuować tradycje śpiewacze naszych przodków, niejednokrotnie trudem godząc obowiązki chórowe z zawodowymi i rodzinnymi.

Gabriela Targosz

W dniu 31.08.2017 z dalszego prowadzenia chóru mieszanego i męskiego zrezygnował Bolesław Noga. Dyrygencką pałeczkę chóru mieszanego przejęła dotychczasowa dyrygentka chóru żeńskiego Gabriela Targosz  zaś chór męski został zmuszony po 37 latach zawiesić swoją działalność.

DUCHOWNI OPIEKUNOWIE CHÓRU;

ks. Jan NOGA w latach 1959 do 1969

ks. Andrzej CZYŻ w latach 1969 -2002

ks. Adam PODŻORSKI w latach 2002 do dziś

CHÓROWI PREZESI:

Wg dokumentów historycznych udało się ustalić nazwiska następujących prezesów;

Jerzy BUZEK w okresie międzywojennym

Karol ORAWSKI w okresie międzywojennym

Edward SIKORA w latach 1945- 1951

Karol TYRNA (późniejszy pastor w  Drogomyślu) w latach 1951-1955

Stefan BIAŁOŃ w latach 1955 – 1967

Erna MALIK (Czyż) w latach 1967 -1970

Brunon RUSIN w latach 1970 -1973

Gustaw HOJDYSZ w latach 1973-1980

Roman PSZCZÓŁKA w latach 1980-1989

Leszek HŁAWICZKA w latach 1989-1992

Władysław (Walter) ORAWSKI w latach 1992 do  dziś

Nie bylibyśmy w stanie nic osiągnąć bez Bożego błogosławieństwa. Dziękujemy za Jego wspomożenie.

SOLI  DEO  GLORIA!

[1] / Edmund Kneifel „Die ewangelisch-augsburgischen Gemeinde in Polen 1555-1939”

[2] / „Rocznik ewangelicki” 1925 str. 164

[3] / Kalendarz ewangelicki 1931.
Zapoznaj się także z historią CHÓRU ŻEŃSKIEGO oraz CHÓRU MĘSKIEGO.