To kolejny, bo już 8. odcinek ” Z cyklu tak było!”  Tym razem krótka historia zegara wieżowego  skoczowskiego ewangelickiego kościoła , który w 1928 roku czyli  po 63 latach od ukończenia budowy kościoła udało się

zakupić i zamontować na wieży kościoła.  Od tego momentu aż  po dzień dzisiejszy zegar z małymi przerwami pokazuje mijający czas  mieszkańcom Skoczowa oraz przejezdnym gościom. Do montażu mechanizmu zegarowego, trzech blaszanych tarcz zegarowych oraz wskazówek   zbudowano w 1928 roku drewniane rusztowanie (patrz! zdjęcie) przy pomocy którego  ręcznie transportowano na wieżę zegarowe akcesoria a później również 3. dzwony. Na załączonym archiwalnym  zdjęciu  można się doliczyć 15 pracowników zatrudnionych przy tych pracach. Trzy tarcze zegarowe o  średnicy 3 m każda były wykonane z blachy pomalowanej na czarno z naniesionymi białą farbą cyframi . Zegarowy mechanizm miał napęd „obciążnikowy”, który nie był zbyt doskonały, gdyż  odważniki ciągnące przekładnie mechanizmu ” idące” w górę opóźniały wskazania zegara zaś w dół  przyśpieszały. Zegarowe odważniki popularnie zwane „gewichtami” wymagały ręcznego naciągania co dwa dni.  Również blaszane tarcze ulegały uszkodzeniom pod wpływem warunków atmosferycznych, które trzeba było często odnawiać poprzez okno dzwonnicy stosując „akrobatyczne” malowanie z pomocą pędzla zamocowanego na długim kiju. W latach 70 XX w. dwóch zegarmistrzów z Bielska dokonało  przebudowy przestarzałego  systemu wskazań zegara stosując już tzw. „zegar matkę”. Opiekę nad zegarem sprawował również przez krótki okres czasu p. Henryk Krzywoń ze Skoczowa, który był elektrykiem i wprowadził w system kilka korzystnych zmian. Najwięcej serca, czasu oraz technicznej umiejętności poświęcił skoczowskiemu czasomierzowi   inż. Jerzy Retka z Dębowca, który przez prawie 30 lat  opiekował się mechanizmem zegarowym skoczowskiej wieży kościoła. Zastosował  kwarcowy zegar sterujący  jako tzw. matkę oraz wbudował własnej konstrukcji system elektroniczny napędu zegara, który wykonał wspólnie z siostrzeńcem. W latach 1980-1983 przy okazji kapitalnego remontu kościoła  w tym wymiany drewnianej konstrukcji kościelnej wieży, blaszane tarcze zegarowe zastąpiono czarnym tynkiem położonym  bezpośrednio na ścianie wieży na którym zamontowano cyfry wykonane z blachy nierdzewnej. Również z „nierdzewki” wykonano nowe zegarowe wskazówki (długości ok. 1.30 m każda). Odtworzenia zegarowego „cyferblatu” dokonali  inż. Jerzy Retka, któremu pomagali Karol Mrózek z Pogórza, Stefan Białoń oraz  Henryk Cywka ze Skoczowa. Elektroniczny zegarowy mechanizm napędowy działa do dnia dzisiejszego,  który poprzez układ zębatych przekładni  przesuwa  wskazówki  na trzech tarczach zegarowych skoczowskiego ewangelickiego kościoła .  Również zamontowane na wieży trzy dzwony są obecnie sterowane napędem elektrycznym, które dawniej były uruchamiane  ręcznie za pomocą lin parcianych przez  min. dwóch dzwonników;  w każdą niedzielę i święta oraz przy okazji różnych kościelnych uroczystości.

Władysław Walter Orawski

foto: WalOr.+ arch.